Όπως αναφέρεται σε άρθρο του capital.gr που υπογράφει ο Λεωνίδας Στεργίου, επί δύο ώρες προσπαθούσαν οι Ευρωβουλευτές να αποσπάσουν έστω και μια λέξη για το τι θα περιλαμβάνει ή το πότε θα ανακοινωθεί το νέο εργαλείο παρέμβασης που ετοιμάζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για την αγορά ομολόγων, χωρίς, ωστόσο, να καταφέρουν τίποτα, παρά μόνο να λάβουν δύο διαβεβαιώσεις από την κυρία Λαγκάρντ: Πρώτον, ότι η εξομάλυνση των αγορών ομολόγων είναι απαραίτητη ώστε η μετάβαση της νομισματικής πολιτικής να εφαρμοστεί το ίδιο αποτελεσματικά σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης. Δεύτερον, ότι όποιος δεν πιστέψει στην αποτελεσματικότητα του νέου εργαλείου δεν θα τού βγει προς όφελός του.
Απαντώντας σε ερωτήσεις Ευρωβουλευτών για θέματα νομισματικής πολιτικής, η επικεφαλής της ΕΚΤ, κυρία Κριστίν Λαγκάρντ, παραδέχθηκε ότι οι προβλέψεις και ο χαρακτηρισμός για τον πληθωρισμό ως παροδικό φαινόμενο ήταν λάθος, το οποίο κατά 85% οφείλεται στην απρόβλεπτη εκτίναξη των τιμών ενέργειας που πυροδοτήθηκαν από τις παρενέργειες του πολέμου στην Ουκρανία. Από τη στιγμή που η ΕΚΤ διαπίστωσε ότι ο πληθωρισμός εμπεδώνεται και ξεπερνά τον στόχο του 2% σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, η κεντρική τράπεζα έπρεπε να αποφασίσει αλλαγή νομισματικής πολιτικής, μολονότι γνώριζε τους κινδύνους που θα μπορούσαν να εμφανιστούν στην οικονομική δραστηριότητα και στις αγορές ομολόγων.
Είχε προβλεφθεί η αύξηση των spread
Για τον λόγο αυτό, είπε, ότι από τον Δεκέμβριο είχε προειδοποιήσει για επιστροφή στην κανονικότητα, όσον αφορά τη νομισματική πολιτική, ξεκινώντας με τη μείωση και τον τερματισμό, αργότερα, των καθαρών αγορών ομολόγων μέσω του προγράμματος (APP). Άφησε, όμως, ανοικτό και διατήρησε την ευελιξία του άλλου προγράμματος αγοράς ομολόγων PEPP, διότι γνώριζε η ΕΚΤ την πιθανότητα αναταράξεων στις αγορές ομολόγων, ειδικά των χωρών με υψηλό χρέος. Τα βήματα προς τη νέα νομισματική πολιτική παρουσιάστηκαν τον Μάρτιο και επιβεβαιώθηκαν τον Ιούνιο, με νέες λεπτομέρειες για τη συνέχεια. Αιτία; Το διαφορετικό αποτύπωμα της πανδημίας σε ό,τι αφορά το κόστος σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και δημοσιονομικά, από χώρα σε χώρα.
Σε αυτό το σημείο, η κυρία Λαγκάρντ διευκρίνισε ότι η αύξηση των επιτοκίων είναι απαραίτητη για τη σταθερότητα των τιμών, αλλά με τρόπο που να λειτουργήσει προς όφελος όλων των κρατών-μελών της Ευρωζώνης. Διότι, η πανδημία έχει αφήσει ακόμα τα σημάδια της στις οικονομίες, με διαφορετικό τρόπο και βαθμό από χώρα σε χώρα. Και σε αυτό το γεγονός οφείλεται η διαφορετική επίπτωση της αλλαγής της νομισματικής πολιτικής (τερματισμός αγοράς ομολόγων και αύξηση επιτοκίων) στην ανάπτυξη και στις πηγές χρηματοδότησης, όπως είναι οι αγορές ομολόγων.
Αύξηση επιτοκίων
Τα δεδομένα μέχρι στιγμής δείχνουν ότι τον Ιούνιο θα αποφασιστεί αύξηση επιτοκίων κατά 0,25 της μονάδας. Τον Σεπτέμβριο θα αποφασιστεί νέα αύξηση, το ύψος της οποίας θα καθοριστεί από τις νέες τριμηνιαίες προβλέψεις της ΕΚΤ. Στη συνέχεια, όπως είπε, οι αυξήσεις επιτοκίων θα συνεχιστούν, βάσει των σημερινών δεδομένων.
Μισθολογικές αυξήσεις
Μία παράμετρος που πυροδοτεί τον πληθωρισμό παραμένει η ενέργεια, ενώ μια άλλη που έχει προκύψει από τις αρχές του έτους είναι οι μισθολογικές αυξήσεις. Αυτές αφορούν τόσο στις αυξήσεις στους κατώτατους μισθούς, στις οποίες έχουν προχωρήσει πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όσο και στις διαπραγματεύσεις, οι οποίες δείχνουν αναπροσαρμογές γύρω στο 3% (κατά μέσο όρο) το 2022, δηλαδή πάνω από τον μεσοπρόθεσμο στόχο του πληθωρισμού. Μάλιστα, η ίδια ανέφερε ότι ακόμα δεν έχουν μετρηθεί οι επιπτώσεις των αυξήσεων που έχουν αποφασιστεί, ούτε είναι εύκολο να προσδιοριστούν οι επιπτώσεις εκείνων που θα αποφασιστούν, δεδομένων των διαφορετικών χαρακτηριστικών που έχει κάθε οικονομία.
Συνεπώς, ανέφερε η κυρία Λαγκάρντ, η ΕΚΤ καλείται να μειώσει τον πληθωρισμό με μέτρα νομισματικής πολιτικής που αυξάνουν τους ήδη ενισχυμένους κινδύνους σε μακροοικονομικό περιβάλλον. Για τον λόγο αυτό απαιτείται ένα νέο εργαλείο παρέμβασης, το οποίο θα είναι αποτελεσματικό για να αντιμετωπίζει τα προβλήματα της κάθε αγοράς.
Το μήνυμα προς αυτούς που δοκιμάζουν την ΕΚΤ
“Όσο κι αν προσπαθήσετε, με όποιον τρόπο κι αν θέσετε τις ερωτήσεις σας, δεν πρόκειται να πάρετε λέξη για τον νέο μηχανισμό. Το μόνο που έχω να πω είναι ότι η ΕΚΤ είναι υποχρεωμένη να ελέγξει τον πληθωρισμό και θα το πετύχει. Και για να το πετύχει αυτό χρειάζεται ομαλοποίηση στις αγορές ομολόγων. Όποιος δεν το πιστέψει, αυτό δεν θα είναι προς όφελός του”, δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η δήλωση αυτή συμπληρώνει τις πληροφορίες που είχε δώσει το μέλος της ΕΚΤ, κυρία Isabel Schnabel, η οποία είχε κάνει ξεκάθαρο ότι το νέο εργαλείο θα διορθώνει τις περιπτώσεις κερδοσκοπίας, δηλαδή όπου η αύξηση των spread δεν δικαιολογείται από τα βασικά μεγέθη. Και μάλιστα θα πρέπει να προλαμβάνει τέτοιες περιπτώσεις.
Περιβάλλον αυξημένων κινδύνων
Το δεύτερο ημίωρο της συζήτησης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αφορούσε στους κινδύνους του χρηματοπιστωτικού συστήματος και του μακροοικονομικού περιβάλλοντος. Τώρα, από τη θέση της προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικής Ευστάθειας (ESRB), η κυρία Λαγκάρντ, ανέφερε ότι από τις αρχές του 2022 έχουν αναδειχθεί νέοι κίνδυνοι και έχει γίνει σαφές ότι κινούμαστε σε ένα περιβάλλον αυξημένων κινδύνων.
Το νέο αυτό περιβάλλον αυξημένων κινδύνων έφερε και στην ΕΚΤ την ανάγκη δημιουργίας σεναρίων ακραίων καταστάσεων, πέραν της δημιουργίας βασικού και δυσμενούς σεναρίου. Υπενθυμίζεται ότι οι τελευταίες προβλέψεις των οικονομολόγων της ΕΚΤ συνοδεύονται από το βασικό και το δυσμενές σενάριο, όπως και παλιότερα, αλλά και από εκτιμήσεις για πιο ακραίες καταστάσεις. Τα σενάρια αυτά, για παράδειγμα, υπολογίζουν πόσο θα επηρεαστεί η πρόβλεψη για τον πληθωρισμό εάν η εκτίμηση για την τιμή του πετρελαίου έχει πέσει έξω κατά 10%, ή 40%, κ.λπ.
Οι τελευταίες προβλέψεις του ακραίου σεναρίου της ΕΚΤ προβλέπουν ύφεση 1,3% το 2023.
Οι κίνδυνοι αυτοί εντοπίζονται κυρίως:
Πρώτον, στην αβεβαιότητα για την κερδοφορία των τραπεζών, λόγω έμμεσων επιπτώσεων από τον πόλεμο στην Ουκρανία, μέσω του μακροοικονομικού περιβάλλοντος.
Δεύτερον, στο ενεργητικό των τραπεζών, με βασικότερες πηγές τις αγορές ομολόγων και την κτηματαγορά. Ο συνδυασμός της πτώσης των τιμών ακινήτων και των ομολόγων μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του ενεργητικού των τραπεζών. Η μείωση ικανότητας εξυπηρέτησης των δανείων μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των κόκκινων δανείων. Τα στοιχεία μέχρι σήμερα δεν δείχνουν πτώση των κόκκινων δανείων πανευρωπαϊκά. Ωστόσο, σε χώρες όπου κυριαρχούν τα κυμαινόμενα επιτόκια, στα στεγαστικά δάνεια μπορεί να υπάρξει πίεση λόγω αύξησης του κόστους χρηματοδότησης.
Τρίτον, στην κυβερνοασφάλεια. Το 2021 παρατηρήθηκε νέα έξαρση των κυβερνοεπιθέσεων, όπου στο τρίτο τρίμηνο χάθηκαν περίπου 1 δισ. δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ και της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών που παρουσιάστηκαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Τέταρτον, στην κλιματική αλλαγή. Οι τράπεζες πλέον πρέπει να σταθμίζουν τους κινδύνους στους οποίους είναι εκτεθειμένες βάσει των κλάδων και των επιχειρήσεων που δανείζουν, σύμφωνα με το πόσο ευάλωτοι ή εξαρτημένοι είναι οι κλάδοι αυτοί από την ενέργεια, τις φυσικές καταστροφές κ.λπ.
Πέμπτον, τα κρυπτονομίσματα, όπου προωθείται η Οδηγία MiCA. Προς τη δημιουργία ενιαίας οδηγίας για τους εκδότες κρυπτονομισμάτων, τις πλατφόρμες, την αδειοδότηση, τον έλεγχο και την αντιμετώπιση του ξεπλύματος χρήματος έχει οριστεί νέα συνάντηση με την Κομισιόν για τις 30 Ιουνίου.
Κερδοφορία τραπεζών
Όσον αφορά την κερδοφορία των τραπεζών, το νέο περιβάλλον χαρακτηρίζεται από ανοδικά επιτόκια και αυξημένο πληθωρισμό που επιβαρύνουν την ανάπτυξη, ενώ ένας πόλεμος βρίσκεται σε εξέλιξη. Το βασικό σενάριο προβλέπει ότι ο πληθωρισμός θα ελεγχθεί και ότι η ανάπτυξη θα συνεχίσει να σημειώνει θετικούς ρυθμούς παρά την όποια επιβράδυνση.
Αγορά ακινήτων
Όμως, όπως, είπε η ίδια, σε ένα τέτοιο περιβάλλον δεν μπορεί κάποιος να μη δει και τα ακραία σενάρια. Ένα από αυτά προβλέπει ότι ο πληθωρισμός και τα επιτόκια μπορεί να μειώσουν τη ζήτηση για δάνεια, να μειωθεί η χρηματοδότηση μέσω στεγαστικών δανείων, να μειωθεί η ικανότητα των νοικοκυριών να εξυπηρετούν τα δάνεια λόγω μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος, καθώς οι τιμές της ενέργειας θα παραμένουν υψηλές.
Υπερεκτιμημένες αγορές
Σε μία τέτοια περίπτωση δεν μπορεί να αποκλειστεί η μείωση της ζήτησης στην κτηματαγορά, η οποία θα επιφέρει διόρθωση τιμών, ειδικά σε χώρες, όπου έχουν σημειωθεί μεγάλες αυξήσεις τιμών. Οι χώρες αυτές έχουν τεθεί ήδη σε παρακολούθηση όσον αφορά στους κινδύνους από την αγορά ακινήτων και έχουν γίνει ειδικές συστάσεις στις τράπεζες από την ΕΚΤ. Πρόκειται για τις Λουξεμβούργο, Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία και Πορτογαλία, όπως και για τις Σλοβακία και Ολλανδία, οι οποίες μετακινήθηκαν προς την “υπερεκτιμημένη” ζώνη τα τελευταία δύο χρόνια.
Η Ελλάδα
Η Ελλάδα δεν περιλαμβάνεται στις χώρες που ενέχουν κινδύνους στην αγορά ακινήτων, ούτε καν σε αυτές που πλησιάζουν την επικίνδυνη ζώνη, κυρίως λόγω της προηγούμενης μεγάλης πτώσης που είχε προηγηθεί. H Ελλάδα, μαζί με τις Σλοβενία, Εσθονία και Φινλανδία, βρίσκεται στην ομάδα των αγορών που παρουσιάζουν αρκετά “δίκαιες” τιμές ακινήτων.
Στο πλαίσιο αυτό, η κυρία Λαγκάρντ ζήτησε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τη στήριξη της πρότασης της ΕΚΤ, η οποία μαζί με την Κομισιόν, θα προωθήσουν ένα ενιαίο ευρωπαϊκό πλαίσιο για την κτηματαγορά και τη χρηματοδότησή της.
Πηγή: capital.gr
