Μία έκθεση αφιερωμένη στις «Πολιτισμικές διαδρομές του μικρασιατικού ελληνισμού», με υλικό από τις συλλογές της Γενναδείου και με ξεχωριστή ενότητα αφιερωμένη στην εξέλιξη της θέσης της γυναίκας και την πορεία προς τη νεωτερικότητα.
Το πρώτο γνωστό ελληνικό βιβλίο που τυπώθηκε στη Σμύρνη το 1976, η «Ἀκολουθία τοῦ Ὁσίου καὶ Θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν Συμεὼν», αλλά και βιβλία που αφορούν την εκπαίδευση της γυναίκας, ηθικοπλαστική και μη, όπως το «Συμβουλαὶ πρὸς τὴν Θυγατέρα μου» του Jean-Nicolas Bouilly, που μετέφρασε από τα γαλλικά το 1820 η σημαντική λογία Ευανθία Ν. Καΐρη, αδελφή και μαθήτρια του Θεόφιλου Καΐρη.
Ο χάρτης «Πῖναξ χωρογραφικὸς τῆς μεγάλης ἀρχισατραπίας Ἰκονίου» του 1812 από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Κύριλλο, αλλά και μια συλλογή με «Τραγουδάκια Κωνσταντινουπολίτικα, Σμυρναϊκὰ καὶ Ἑλληνικά » του 1838 στην οποία υπάρχει ίσως η πρωιμότερη αναφορά στον όρο Σμυρνα(ι)ϊκά. Το ημερολόγιο ενός στρατιώτη της Μικρασιατικής Εκστρατείας αλλά και το λεύκωμα με φωτογραφίες από την Καταστροφή της Σμύρνης του σκηνοθέτη Ελία Καζάν.
Με πρώτη ύλη πάνω από 70 σπάνια τεκμήρια από τη συλλογή της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, εγκαινιάστηκε στο Κεντρικό Αναγνωστήριό της η έκθεση «Πολιτισμικές διαδρομές του μικρασιατικού ελληνισμού μέσα από τις συλλογές της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, 1764-1922». Η έκθεση, που έχει επιμεληθεί η Ειρήνη Σολομωνίδη, επικεφαλής βιβλιοθηκάριος της Γενναδείου, «εστιάζει στη γεωγραφική διασπορά των ελληνικών τυπογραφείων με επίκεντρο τη Σμύρνη, καθώς επίσης τις Κυδωνίες, την Τραπεζούντα και την Αμισό», όπως αναφέρει η ίδια στην «Εφ.Συν». «Χτίζεται πάνω στην ιδέα ότι το βιβλίο, σαν πολιτισμικό αγαθό, συνδέεται άμεσα με την εκπαίδευση, τον πολιτισμό και την πολιτική και θρησκευτική δραστηριότητα των ελληνορθόδοξων πληθυσμών της Μικράς Ασίας».
Το «ταξίδι» ξεκινάει με την παρουσίαση του χώρου και των ανθρώπων της πολυπολιτισμικής Μικράς Ασίας, μέσα από χάρτες, ιστορικά και γεωγραφικά βιβλία του 19ου αιώνα από τη συλλογή του Ιωάννη Γεννάδιου, σπανιότατες καραμανλίδικες και φραγκοχιώτικες εκδόσεις από τη συλλογή του σημαντικού βιβλιογράφου Eugène Dalleggio, καθώς και λεξικά. «Εκδόσεις από τις Σχολές των Κυδωνιών και της Σμύρνης και σχολικά εγχειρίδια τεκμηριώνουν τις πολλαπλές εκπαιδευτικές δράσεις. Λειτουργικά και θεολογικά βιβλία μαρτυρούν την έντονη θρησκευτική δραστηριότητα των ελληνορθόδοξων πληθυσμών της Μικράς Ασίας, ενώ μια ευρεία γκάμα μυθιστορημάτων και θεατρικών έργων, ελληνικών ή μεταφρασμένων κυρίως από τα γαλλικά, σηματοδοτούν ένα έντονο λογοτεχνικό ενδιαφέρον», επισημαίνει η επιμελήτρια.
«Ξεχωρίζουν ο “Νέος Ερωτόκριτος” του Διονυσίου Φωτεινού, έργα του Φαναριώτη Παναγιώτη Σούτσου και ανθολογίες ποιημάτων». Από τα γαλλικά μεταφράζονται έργα του Μολιέρου, του Μοντεσκιέ, του Βολτέρου και του Λαμαρτίνου, ενώ από τα ρωσικά ο Ντοστογιέφσκι. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι καραμανλίδικες λογοτεχνικές εκδόσεις, όπως η μετάφραση του έργου «Κόμης Μοντεχρήστος» του Αλέξανδρου Δουμά.
Το πλούσιο υλικό που αφορά την εκπαίδευση των γυναικών, αλλά και ο περιοδικός Τύπος στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, που δείχνει την εξέλιξη της θέσης της γυναίκας και την πορεία προς τη νεωτερικότητα, αποτελούν μια ξεχωριστή ενότητα στην έκθεση.
«Μοναδικά ιστορικά τεκμήρια, που αποκτήθηκαν πρόσφατα, φέρουν τον απόηχο ταραγμένων εποχών, όπως το χειρόγραφο σημειωματάριο ενός δασκάλου του 19ου αιώνα που μαθήτευσε στη Σχολή των Κυδωνιών και το λεύκωμα ενός Σμυρνιού εφήβου της δεκαετίας του 1910. Η περιήγηση στα εκθέματα ολοκληρώνεται με ένα έγχρωμο φωτολιθόγραφο πανόραμα της προκυμαίας της Σμύρνης του Σβόλου, τυπωμένο στην Αθήνα το 1922, με τίτλο “Ἡ ἑλληνική Σμύρνη δεν ὑπάρχει πλέον!”».
ℹ️ Κεντρικό Αναγνωστήριο Γενναδείου Βιβλιοθήκης (Σουηδίας 61). Διάρκεια έκθεσης μέχρι 28/2/2023. Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη & Παρασκευή: 9.00 – 16.30. Πέμπτη: 9.00 – 19.30. Σάββατο: 9.00 – 13.30. Ξεναγήσεις σε γκρουπ (κατόπιν συνεννόησης): msmali.genn@ascsa.edu.gr | Είσοδος ελεύθερη (συνιστάται η χρήση προστατευτικής μάσκας)
